Z wizytą na Śląsku Opolskim (gość: Alan Jasik)

Szyb Kultury

Wsłuchujemy się w vox populi. W internetowej sondzie na temat następnego odcinka wygrało... no właśnie, co? Zachodnia część Górnego Śląska? Śląsk Opolski? A może... Opolszczyzna? Ile głosów, tyle opinii.

O swoim opolskim hajmacie opowiadać będzie dla nas Alan Jasik, młody śląski aktywista. Wraz ze swoimi przyjaciółmi nagrał niedawno echt ślōnski szlagier (wraz z teledyskiem) pt. „Dźoucha Ślōnskŏ”. Rozmawiamy nie tylko o piosence, ale także o genezie nazwy „Opolszczyzna” i wzajemnych uprzedzeniach „hadziajów” oraz opolskich Górnoślązaków, a także problemach mniejszości niemieckiej z mówieniem po niemiecku...

Dla nienadążających za opolskim dialektem i germanizmami Alana przygotowaliśmy mały słowniczek:

ajnfach – łatwo, prosto

bajszpil – przykład

bajtel – dziecko

beztōż – dlatego

bildować – kształcić

byzuch – wizyta

cajtōng – gazeta

durch – ciągle

dychnōnć – odpocząć

dyć – jednak

dziołcha – dziewczyna

ferajn – stowarzyszenie

fest – bardzo

ftory – który

geszefciorz – przedsiębiorca

geszeft – biznes

gynau – właśnie tak

hauzyrować – grasować

ino – tylko

kafej – kawa

kamrat – kolega

kuknōnć – spojrzeć

kuplować – łączyć

nacyjo – naród

pedzieć – powiedzieć

postrzōd – pośród

praktisz – praktycznie

radyjok – radio

Rajch – Niemcy

rōwniok – równieśnik

rozłazi sie ô – chodzi o

roztōmajty – rozmaity

roztōmiły – drogi

rychtować – urządzać

rzōndzić – mówić

skirz tego – z racji tego

spokopić – zrozumieć

swaczyna – podwieczorek

synek – chłopak

szrajbnōnć – napisać

szrajbunek – pisownia

szula – szkoła

tajla – część

tauzen – tysiąc

tela – tyle

titel – tytuł

trefić – spotykać

tukej – tutaj

uwarzić – ugotować

welt – świat

wort – słowo

wszandy – wszędzie

zoca – duma

zorta – rodzaj

W odcinku wykorzystano fragmenty następujących utworów:

– „Schlesierlied”, wyk. Heino, słowa J. Reinelt, muz. P. Mittman

– „Byzuch”, film z 2008 r., reż. Eugeniusz Kluczniok

– „Erika”, słowa i muz. Herms Niel